معرفی


معدن یکی از ارکان مهم اقتصاد کشور بوده که تامین کننده مواد اولیه مورد نیاز بسیاری از صنایع می‌باشد و در امر خودکفایی صنعتی، ایجاد اشتغال مولد و افزایش تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه یک کشور نقش به‌سزایی دارد. از این‌رو افزایش راندمان کاری و بهره‌وری معادن و در نتیجه وضعیت اقتصادی کشور نیازمند توجه ویژه به تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی است تا بتوان در کوتاه مدت وضعیت اقتصادی بسیاری از معادن را بهبود بخشید.

موتور دیزل به‌عنوان مولد قوای محرکه و قدرت در ماشین‌آلات معدنی به‌ویژه دامپتراک می‌باشد که با توجه به پیچیدگی‌های طراحی و تکنولوژی تولید آن از یک سو و اهمیت آن در تعیین تناژ حمل و جابجایی مواد معدنی از سوی دیگر می‌تواند نقش کلیدی را در شاخص‌های افزایش بازدهی معادن ایفا نماید.

شرکت دیزل سنگین ایران (دسا) با سابقه بیش از دو دهه فعالیت در زمینه طراحی و تولید انواع موتورهای دیزل در کشور مفتخر است تا با تکیه بر توانمندی دانشی کارشناسان و نخبگان مجموعه و با بهره‌گیری از تجربیات گذشته در زمینه بومی سازی و ساخت و تولید قطعات موتورهای دیزل سنگین در کشور، یاری‌رسان معادن کشور در حوزه تامین نیاز قوای محرکه در این صنعت باشد.



موتورهای موجود در معادن ایران


بررسی‌های انجام شده توسط تیم تحقیق و توسعه شرکت دیزل سنگین ایران ( دسا ) نشان می‌دهد اکثر موتورهای سنگین فعال در دامپتراک‌ها و سایر ابزارآلات ساخت و ساز سنگین موجود در صنایع و معادن ایران که در بسیاری از موارد نیازمند تعمیرات اساسی و یا حتی جایگزینی هستند به شرح زیر است. لذا شرکت دسا آمادگی خود را جهت انجام مهندسی معکوس و بومی‌سازی موتورهای مذکور اعلام می‌دارد تا با توجه به تحریم‌های ظالمانه و شرایط سخت اقتصادی گامی مهم جهت قطع وابستگی به سایر کشورها و ایجاد خودکفایی بردارد.


1 - موتور Caterpillar

موتورهای سری 3500 شرکت Caterpillar که از تولیدات موتورهای با راندمان بالای این شرکت هستند، در اواسط دهه 80 و اوایل دهه 90 میلادی به بازار عرضه شد. دامنه قدرت طراحی شده در این موتورها از حدود kW 550 تا kW 1200 (hp 800 تا hp 1600) می باشد.

سری موتورهای 3508 به سه دسته 3508A، 3508B و 3508C تقسیم می گردد. موتورهای دیزل صنعتی 3508 در سه گروه A، B و C در محدوده توانی 507 kW الی 746 kW (680-1000 hp) در 1200-1800 rpm برای گروه A، 746 kW الی 820 kW (1000-1100 hp) در 1800 rpmبرای گروه B و kW 574 الی kW 820 (775 -1100 hp) در 1200-1600 rpm برای گروه C ارائه می شوند. از جمله کاربری¬های این موتورها عبارت¬اند از: دکل¬های حفاری (Bore/Drill Rigs)، خرد کننده ها (Chippers/Grinders)، راه‌سازی (Construction)، جرثقیل (Cranes)، ماشین های لایروبی (Dredgers)، جنگل داری (Forestry)، صنایع عمومی (General Industrial)، جا به جایی مواد (Material Handling)، معدن (Mining)، تجهیزات سیار خاک برداری (Mobile Earthmoving Equipment)، پمپ ها (Pumps)، بیل مکانیکی (Shovels/Draglines)، تجهیزات حمل و نقل سطحی (Surface Hauling Equipment)، حفر کننده های سطحی (Surface Hauling Equipment)، صنایع ریلی، دریایی، نیروگاهی و ژنراتورها، تجهیزات سنگین صنعتی به خصوص دامپ تراک.

موتور CAT3508 یک نوع موتور 8 استوانه با توان 1100 اسب بخار با دور حداکثر 1800 RPM بوده که عمدتا به صورت دو تیپ 3508A و 3508B موجود است. عمده تغییرات این دو موتور مربوط به سامانه سوخت رسانی است، در مدل 3508A سامانه سوخت رسانی مکانیکی و در مدل 3508B سامانه سوخت رسانی به صورت برقی-مکانیکی است.

موتورهای سری 3508A شرکت Caterpillar به طور گسترده ای در Dump Truck 777D مورد استفاده قرار می گیرند. لازم به ذکر است از موتورهای سری 3508B با توان مشابه با 3508A نیز در این نوع از Dump Truck استفاده شده است. از موتورهای Caterpillar 3508B در Dump Truck 777D به طور ویژه استفاده شده است که تنها در یکی از معادن کشور تعداد 39 دستگاه از این موتور مشغول فعالیت است. موتوری 8 سیلندر، دارای 2 توربوشارژر با سیستم سوخت EUI با قدرت بالا، قابلیت اطمینان مثال زدنی و صرفه جویی در مصرف سوخت تمام استانداردهای آلایندگی جهانی را برآورده می کند.

2- کامینز (Cummins)

موتور KTA38 از خانواده موتورهای سری K کامینز است که در کاربری¬های بسیاری از جمله کاربری¬های معدنی، دریایی و ژنراتور مورد استفاده قرار می¬گیرد. از این موتور در دامپ‌تراک¬های شرکت بلاز بلاروس استفاده گسترده‌ای می¬شود که این دامپ تراک¬ها در معادن مختلف ایران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

موتور KTA38، موتوری 12 سیلندر خورجینی، مجهز به توربوشارژر و با توان حدود 1200 اسب بخار در دور 1800 RPM است. سیستم تزریق سوخت این موتور پرفشار بوده و به صورت الکترونیکی کنترل می¬شود. سیستم CENTRY یا سیستم مدیریت الکترونیکی موتور، باعث بهبود 30 درصدی پاسخگویی موتور به فرامین ورودی می¬شود. این سیستم دارای قابلیت دریافت و اجرای برنامه¬ریزی پیش فرض برای شرایط محیطی و بارگذاری مختلف را داشته و موجب افزایش راندمان در عملکرد موتور می¬گردد و امکان شتاب¬گیری نرم موتور را در زیر بار فراهم می‌کند.

در کاربری¬های معدنی مهم‌ترین مسئله کارکرد مداوم و 24 ساعته تجهیزات معدن است. در طول چهل سال گذشته موتورهای سری K کامینز در سخت¬ترین کاربردهای معدنی به قابلیت اطمینان و دوام قابل توجه‌ای دست یافته‌اند. امروزه موتورهای سری K کامینز در طیف متنوعی از تجهیزات معدنی، از دامپ تراک¬ها تا لودرها و بیل‌های مکانیکی، مورد استفاده قرار می¬گیرد.

طراحی موتور KTA38 به گونه‌ای انجام شده است که منجر به سهولت نصب و سرویس‌دهی موتور در ماشین¬آلات و تجهیزات مورد استفاده می‌‎شود. همچنین با توجه جنس و روش تولید لاینرهای سیلندر، قابلیت تعویض و عمر طولانی لاینرها و همچنین هزینه بازسازی کمتر از جمله مزیت¬های این موتور است.

سیستم خنک¬کننده شامل مبدل حرارتی صفحه¬ای روی موتور است که در نتیجه‌ی آن هزینه نصب و نگهداری کاهش می‌یابد. از فیلترهای تصفیه آب کامینز Spin-on برای محافظت در برابر خوردگی سیستم خنک کننده، در این موتور استفاده شده است. سیستم خنک کننده هوا با دو مدار عملکردی منجر به حصول اطمینان از دریافت تمام توان خروجی موتور تا ارتفاع 3600 متر از سطح دریا می‌شود. استفاده از تکنولوژی گالری خنک¬کننده در پیستون، باعث کاهش 38 درجه ای حداکثر دمای پیستون شده که این امر منجر به افزایش دوام پیستون شده و با کاهش سایش رینگ پیستون منجر به افزایش 30 درصدی عمر لاینرها می‌شود.در سیستم روغن کاری موتورKTA38 از دو کارتل با دو ظرفیت مختلف استفاده شده است. کارتل روغن استاندارد با ظرفیت 114 لیتر یا کارتل ظرفیت بالاتر (185 لیتر) استفاده شده است.

علی¬رغم کاربرد گسترده موتورهای KTA38 در کاربری¬های دیزل ژنراتور و به طور کلی تولید برق و کاربری-های نیروگاهی، طیف وسیعی از کاربری¬های معدنی، دریایی، صنعتی، حفاری، پتروشیمی، تجهیزات ساختمانی، پمپ ثابت، راه آهن و ... نیز قابل مشاهده است.